USG układu moczowego

Układ moczowy człowieka narażony jest na różnego rodzaju infekcje – zarówno wirusowe, jak i bakteryjne. Przy podejrzeniu nieprawidłowości w jego działaniu, ale i w celu skontrolowania wyglądu i wielkości gruczołu krokowego u mężczyzn przeprowadza się USG układu moczowego. Jak się do niego przygotować i jak przebiega?

Czym jest badanie USG układu moczowego?

USG to inaczej badanie ultrasonograficzne zaliczane do nieinwazyjnych, bezbolesnych badań obrazowych. Wykorzystuje ono właściwości fal ultradźwiękowych o określonej częstotliwości. Wnikają one w głąb ciała, a w momencie napotkania narządów wewnętrznych i innych struktur odbijają się od nich. Echo odbicia powraca do głowicy aparatu USG, a następnie przekształcane jest w czasie rzeczywistym na obrazy pojawiające się na monitorze.

USG układu moczowego pozwala na diagnozowanie stanu nerek, pęcherza moczowego i moczowodów. U mężczyzn takie badanie umożliwia dodatkowo przeprowadzenie diagnostyki gruczołu krokowego.

Wskazania do wykonania badania USG układu moczowego

Najczęstszym wskazaniem do wykonania badania ultrasonograficznego układu moczowego jest występowanie niepokojących objawów z jego strony. Zalicza się do nich m.in.:

• częstomocz, czyli potrzeba częstego oddawania moczu, w tym także i w nocy,
• obecność krwi w moczu,
• uczucie niepełnego oddania moczu,
• bóle w podbrzuszu o nieustalonym pochodzeniu,
• problem nietrzymania moczu i mimowolnego jego oddawania, np. przy kaszlu czy śmiechu,
• wyczuwalne przez powłoki skórne guzy zlokalizowane w podbrzuszu,
• powiększenie gruczołu krokowego u mężczyzn, wykryte podczas badania per rectum, czyli przez odbyt.

Także i lekarz pierwszego kontaktu – internista lub u dzieci pediatra – może skierować pacjenta na USG układu moczowego, np. w sytuacji, gdy w wynikach badania moczu zostaną wykryte nieprawidłowości. Rutynowo USG dróg moczowych wykonywane jest przed planowanymi operacjami w tym obszarze albo kontrolnie w celu oceny, czy podjęte leczenie przynosi oczekiwane rezultaty.

Przeciwwskazania do wykonania badania USG dróg moczowych

Właściwie nie ma przeciwwskazań do wykonania USG dróg moczowych czy gruczołu krokowego u panów. Z uwagi na to, że jest to badanie nieinwazyjne, nie ma ryzyka pojawienia się powikłań i niepożądanych objawów. Badanie można wykonać nawet u dzieci, kobiet w ciąży czy seniorów.

Jak się przygotować do badania USG układu moczowego?

Na kilka dni przed wyznaczoną datą pacjent powinien zacząć stosować lekkostrawną dietę i unikać spożywania produktów wzdymających. Na dzień przed badaniem należy przyjąć leki usuwające nadmiar gazów z jelit – są one dostępne bez recepty w każdej aptece. Zaleca się, by badanie wykonywać na czczo lub na co najmniej 6 godzin po spożyciu ostatniego posiłku. 

Tuż przed badaniem, mniej więcej godzinę wcześniej, trzeba wypić 1,5 litra wody i powstrzymać się od oddawania moczu. Dzięki temu pęcherz pacjenta w czasie USG będzie wypełniony. Ma to duże znaczenie dla wartości diagnostycznej całego badania. Łatwiej lekarzowi będzie ocenić dokładnie wielkość i kształt pęcherza moczowego i wykryć ewentualne nieprawidłowości w tym zakresie.

Jak przebiega badanie USG dróg moczowych?

USG dróg moczowych odbywa się w pozycji leżącej, na plecach. Pacjent musi odsłonić pole badania, czyli podbrzusze, na które lekarz wykonujący badanie naniesie specjalny żel ułatwiający manewrowanie głowicą do USG oraz wnikanie fal ultradźwiękowych w głąb tkanek. Badanie przeprowadzane jest dwuetapowo. W pierwszym etapie pacjent jest badany z wypełnionym pęcherzem moczowym. Później jest proszony o oddanie moczu i następuje drugi etap badania. Lekarz może zwrócić się do pacjenta z prośbą o przekręcenie się na lewy czy prawy bok w celu dokładniejszego zobrazowania nerek. Możliwe jest również badanie przez plecy, jeśli tak lekarzowi jest łatwiej uzyskać pożądany obraz. Całe badanie nie trwa zwykle długo – około 15 minut i daje natychmiastowe wyniki, które z pacjentem omawia lekarz prowadzący.

Choroby diagnozowane na podstawie USG dróg moczowych

Dzięki USG dróg moczowych lekarz może wykryć u pacjenta takie choroby jak:

• kamica nerkowa,
• zapalenie nerek,
• przerost gruczołu krokowego,
• infekcje dróg moczowych,
• choroby nowotworowe układu moczowego.

Z uwagi na wysoką wartość uzyskiwanych wyników badania, kiedy tylko pojawi się podejrzenie schorzenia układu moczowego, zlecone może być USG.

FAQ

Jak przygotować się do wykonania badania USG układu moczowego?

Z uwagi na to, że wypełniony pęcherz moczowy ułatwia przeprowadzenie prawidłowo USG pęcherza moczowego i uzyskanie wiarygodnych wyników na godzinę przed badaniem musisz wypić około 1,5 l wody i powstrzymać się od oddawania moczu.

Czy USG układu moczowego jest bolesnym badaniem?

Nie, takie badanie nie boli, ale może wywoływać pewien dyskomfort u pacjenta z uwagi na obszar badania.